Звароты грамадзян і юрыдычных асоб
У адпаведнасці з артыкулам 3 Закона Рэспублікі Беларусь " Аб зваротах грамадзян і юрыдычных асоб»:
Грамадзяне Рэспублікі Беларусь маюць права на зварот у арганізацыі шляхам падачы пісьмовых, электронных або вусных зваротаў, а таксама да індывідуальных прадпрымальнікаў шляхам унясення заўваг і (або) прапаноў у кнігузамечанняў і прапаноў.
Юрыдычныя асобы Рэспублікі Беларусь, індывідуальныя прадпрымальнікі маюць права на зварот у арганізацыі шляхам падачы пісьмовых (за выключэннем заўваг і (або) прапаноў, якія ўносяцца ў Кнігу заўваг і прапаноў), электронных або вусных зваротаў.
Якія знаходзяцца на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь замежныя грамадзяне і асобы без грамадзянства, прадстаўніцтвы замежных арганізацый карыстаюцца правам на зварот нароўні з грамадзянамі Рэспублікі Беларусь і юрыдычнымі асобамі Рэспублікі Беларусь, калі іншае не вызначана Канстытуцыяй Рэспублікі Беларусь, законамі і міжнароднымі дагаворамі Рэспублікі Беларусь.
Права на зварот рэалізуецца заяўнікамі добраахвотна. Ажыццяўленне заяўнікамі іх права на зварот не павінна парушаць правы, свабоды і (або) законныя інтарэсы іншых асоб.
Правы і абавязкі заяўнікаў, а таксама абавязкі арганізацый, у якія паступілі звароты, вызначаны артыкуламі 7, 8, 9 Закона Рэспублікі Беларусь "Аб зваротах грамадзян і юрыдычных асоб".
Правы заяўнікаў
Заяўнікі маюць права:
падаваць звароты, выкладаць доказы службовай асобе, проводящему асабісты прыём;
знаёміцца з матэрыяламі, якія непасрэдна адносяцца да разгляду зваротаў, калі гэта не закранае правы, свабоды і (або) законныя інтарэсы іншых асоб і ў матэрыялах не змяшчаюцца звесткі, якія складаюць дзяржаўныя сакрэты, камерцыйную і (або) іншую ахоўную законам таямніцу;
прадстаўляць дадатковыя дакументы і (або) звесткі альбо звяртацца з просьбай аб іх выпатрабаванні, у тым ліку ў электроннай форме, у выпадку, калі выпатрабаванне такіх дакументаў і (або) звестак не закранае правы, свабоды і (або) законныя інтарэсы іншых асоб і ў іх не ўтрымліваюцца звесткі, якія складаюць дзяржаўныя сакрэты, камерцыйную і (або) іншую ахоўную законам таямніцу;
адклікаць свой зварот да разгляду яго па сутнасці;
атрымліваць адказы (апавяшчэнні) на звароты;
абскардзіць ва ўстаноўленым парадку адказы на звароты і рашэнні аб пакіданні зваротаў без разгляду па сутнасці;
ажыццяўляць іншыя правы, прадугледжаныя гэтым Законам і іншымі актамі заканадаўства.
Абавязкі заяўнікаў
Заяўнікі абавязаны:
выконваць патрабаванні гэтага Закона;
падаваць звароты ў арганізацыі, індывідуальным прадпрымальнікам у адпаведнасці з іх кампетэнцыяй;
ветліва ставіцца да работнікаў арганізацый, індывідуальных прадпрымальнікаў і іх работнікаў, не дапускаць ужывання нецэнзурных альбо абразлівых слоў ці выразаў;
своечасова інфармаваць арганізацыі, індывідуальных прадпрымальнікаў аб змене свайго месца жыхарства (месца знаходжання) або месца знаходжання ў перыяд разгляду звароту;
выконваць іншыя абавязкі, прадугледжаныя гэтым Законам і іншымі заканадаўчымі актамі.
Правы арганізацый, індывідуальных прадпрымальнікаў
Арганізацыі, індывідуальныя прадпрымальнікі маюць права:
запытваць ва ўстаноўленым парадку дакументы і (або) звесткі, неабходныя для вырашэння пытанняў, выкладзеных у зваротах;
звяртацца ў суд для спагнання з заяўнікаў выдаткаў, панесеных у сувязі з разглядам сістэматычна накіроўваных (тры і больш разы на працягу года) неабгрунтаваных зваротаў у адну і тую ж арганізацыю, да аднаго і таго ж індывідуальнаму прадпрымальніку ад аднаго і таго ж заяўніка, а таксама зваротаў, якія змяшчаюць загадзя ілжывыя звесткі;
ажыццяўляць іншыя правы, прадугледжаныя гэтым Законам і іншымі актамі заканадаўства.
Абавязкі арганізацый, індывідуальных прадпрымальнікаў
Арганізацыі, індывідуальныя прадпрымальнікі абавязаны:
забяспечваць уважлівае, адказнае, добразычлівае стаўленне да заяўнікаў;
не дапускаць фармалізму, бюракратызму, цяганіны, прадузятага, нетактоўных паводзін, грубасці і непавагі да заяўнікаў;
прымаць меры для поўнага, аб'ектыўнага, усебаковага і своечасовага разгляду зваротаў;
прымаць законныя і абгрунтаваныя рашэнні;
інфармаваць заяўнікаў аб рашэннях, прынятых па выніках разгляду зваротаў;
прымаць у межах сваёй кампетэнцыі меры па аднаўленні парушаных правоў, свабод і (або) законных інтарэсаў заяўнікаў;
забяспечваць кантроль за выкананнем рашэнняў, прынятых па зваротах;
вырашаць ва ўстаноўленым парадку пытанні аб прыцягненні да адказнасці асоб, па віне якіх дапушчана парушэнне правоў, свабод і (або) законных інтарэсаў заяўнікаў;
растлумачваць заяўнікам парадак абскарджання адказаў на звароты ў выпадках, прадугледжаных гэтым Законам;
выконваць іншыя абавязкі, прадугледжаныя гэтым Законам і іншымі актамі заканадаўства.
Тэрміны пры разглядзе зваротаў устаноўлены артыкулам 17 Закона Рэспублікі Беларусь " Аб зваротах грамадзян і юрыдычных асоб».
Працягу тэрмінаў, вызначаных месяцамі або днямі, пачынаецца з дня, наступнага за днём рэгістрацыі звароту ў арганізацыі, унясення заўваг і (або) прапаноў у Кнігу заўваг і прапаноў арганізацыі, індывідуальнага прадпрымальніка.
Працягу тэрмінаў, вызначаных месяцамі або днямі, вылічаецца ў месяцах або каляндарных днях, калі іншае не ўстаноўлена гэтым Законам.
Тэрміны разгляду зваротаў, накіраваных дэпутату Палаты прадстаўнікоў, члена Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь, дэпутату мясцовага Савета дэпутатаў, адсутным у сувязі з адпачынкам, часовай непрацаздольнасцю, службовай камандзіроўкай, вылічваюцца з дня, наступнага за днём заканчэння водпуску, часовай непрацаздольнасці, службовай камандзіроўкі.
Тэрмін разгляду зваротаў, які вылічваецца месяцамі, заканчваецца ў адпаведнае чысло апошняга месяца гэтага тэрміну. Калі заканчэнне тэрміну, які налічваецца месяцамі, даводзіцца на месяц, у якім няма адпаведнага чысла, то тэрмін разгляду зваротаў заканчваецца ў апошні дзень гэтага месяца.
Калі апошні дзень тэрміну разгляду зваротаў прыпадае на нерабочы дзень, то днём заканчэння тэрміну лічыцца першы наступны за ім рабочы дзень.
Пісьмовыя звароты павінны быць разгледжаны не пазней за пятнаццаць дзён, а звароты, якія патрабуюць дадатковага вывучэння і праверкі, - не пазней аднаго месяца, калі іншы тэрмін не ўстаноўлены заканадаўчымі актамі.
У выпадку, калі для вырашэння выкладзеных у зваротах пытанняў неабходныя здзяйсненне пэўных дзеянняў (выкананне работ, аказанне паслуг), атрыманне інфармацыі з замежнай дзяржавы ў тэрміны, якія перавышаюць месячны тэрмін, заяўнікам у тэрмін не пазней аднаго месяца з дня, наступнага за днём паступлення зваротаў, накіроўваецца пісьмовае апавяшчэнне аб прычынах перавышэння месячнага тэрміну і тэрмінах здзяйснення такіх дзеянняў (выканання работ, аказання паслуг) або тэрмінах разгляду зваротаў па сутнасці.
Пісьмовыя звароты
Патрабаванні, што прад'яўляюцца да пісьмовых зваротаў, вызначаны артыкулам 12 Закона Рэспублікі Беларусь "Аб зваротах грамадзян і юрыдычных асоб".
1. Звароты выкладаюцца на беларускай або рускай мове.
2. Пісьмовыя звароты грамадзян, за выключэннем названых у пункце 4 гэтага артыкула, павінны ўтрымліваць:
найменне і (або) адрас арганізацыі альбо пасаду асобы, якім накіроўваецца зварот;
прозвішча, уласнае імя, імя па бацьку (калі такое маецца) альбо ініцыялы грамадзяніна, адрас яго месца жыхарства (месца знаходжання);
выклад сутнасці звароту;
асабісты подпіс грамадзяніна (грамадзян).
3. Пісьмовыя звароты юрыдычных асоб павінны ўтрымліваць:
найменне і (або) адрас арганізацыі альбо пасаду асобы, якім накіроўваецца зварот;
поўнае найменне юрыдычнай асобы і яго месца знаходжання;
выклад сутнасці звароту;
прозвішча, уласнае імя, імя па бацьку (калі такое маецца) альбо ініцыялы кіраўніка або асобы, упаўнаважанай ва ўстаноўленым парадку падпісваць звароты;
асабісты подпіс кіраўніка або асобы, упаўнаважанай ва ўстаноўленым парадку падпісваць звароты, завераную пячаткай юрыдычнай асобы.
4. Заўвагі і (або) прапановы ўносяцца ў кнігу заўваг і прапаноў у адпаведнасці з формай кнігі заўваг і прапаноў, устаноўленай Саветам Міністраў Рэспублікі Беларусь.
5. Тэкст звароту павінен паддавацца прачытанню. Рукапісныя звароты павінны быць напісаны выразным, разборлівым почыркам. Не дапускаецца ўжыванне ў зваротах нецэнзурных альбо абразлівых слоў ці выразаў.
6. Да пісьмовых зваротаў, падаваным прадстаўнікамі заяўнікаў, прыкладаюцца дакументы, якія пацвярджаюць іх паўнамоцтвы.
7. У зваротах павінна ўтрымлівацца інфармацыя аб выніках іх папярэдняга разгляду з дадаткам (пры наяўнасці) пацвярджаюць гэтую інфармацыю дакументаў.
Разгляд пісьмовых зваротаў па сутнасці ўстаноўлена артыкулам 14 Закона Рэспублікі Беларусь " Аб зваротах грамадзян і юрыдычных асоб».
Пісьмовыя звароты лічацца разгледжанымі па сутнасці, калі разгледжаны ўсе выкладзеныя ў іх пытанні, прынятыя належныя меры па абароне, забеспячэнню рэалізацыі, аднаўленню правоў, свабод і (або) законных інтарэсаў заяўнікаў і ім накіраваны пісьмовыя адказы.